جی پی اس چیست و چگونه کار می کند ؟
جیپیاس یا سیستم موقعیتیاب جهانی (Global Positioning Systems)، یک سیستم راهبری و مسیریابی ماهوارهای است که از شبکهای با ۲۴ ماهواره تشکیل شده است. این ماهوارهها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا ساخته و در مدار زمین قرار داده شدهاند. جیپیاس در ابتدا برای مصارف نظامی تهیه شد ولی از سال ۱۹۸۰ استفاده عمومی آن آزاد و آغاز شد.
خدمات این مجموعه در هر شرایط آب و هوایی و در هر نقطه از کره زمین در تمام شبانهروز در دسترس است و استفاده از آن رایگان است.
علاوه بر جیپیاس، دو سیستم کم و بیش مشابه دیگر نیز وجود دارد: سیستم گلوناس که شوروی سابق ساخت و اکنون بهدست کشور روسیه اداره میشود و سیستم گالیله که کشورهای اروپائی آن را برای وابسته نبودن به سیستم آمریکائی جیپیاس ساخته اند. که هیچکدام هرگز نتوانستند جایگزین جی پی اس "آمریکائی: شوند.
این سیستم امروزه تقریبا باعث شده است تا قطب نماهایی که با نیروی مغناطیسی زمین جهت یابی میکنند، به تدریج جای خود را به گیرندههای جیپیاس دهند
جیپیاس، سامانهای است که به کمک گروهی از ماهوارهها جهت یابی میکند. ماهوارههایی که هرکدام در مدارهای خود به دور زمین در گردشند؛ این ماهوارهها با ایستگاههای ویژهای بر روی زمین در تماس اند و همواره موقعیت آنها در فضا مشخص است. دستگاه گیرندهٔ جیپیاس شما، با ارتباط با تعدادی از این ماهواره ها، فاصلهٔ شمارا تا آنها تعین میکند و سپس موقعیت دقیق شما روی زمین بدست میآید.
در واقع اساس کار این سامانه، فرستادن سیگنالهای رادیویی با فرکانس بالا و به طور پیوسته است که موقعیت زمانی و مکانی مداری ماهواره را نسبت به زمین مشخص میکند و یک گیرندهٔ جیپیاس روی زمین، با گرفتن این اطلاعات از سه ماهواره یا بیشتر، آنها را پردازش میکند و موقعیت کاربر را در هر نقطهٔ زمین، در هر ساعتی از شبانه روز و در هر وضعیت آب و هوایی به او نشان میدهد.
با چندین اندازه گیری متعدد، گیرنده به محاسبهٔ سرعت، مدت زمان سفر، فاصلهٔ شما تا مقصد، مختصات جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا)، زمان طلوع و غروب خورشید و ماه (در تقویم نجومی)، تعداد ماهواره ها، زمان محلی و ... میپردازد و آن را در اختیار کاربر قرار میدهد. به طور میانگین، هشت ماهواره از 24 ماهواره، در اطراف هر نقطه از کرهٔ خاکی که باشید در آسمان گشت میزنند.این ماهوارهها به سفارش وزارت دفاع ایالات متحده ساخته و در مدار زمین قرار داده شدهاند.
هرچه گیرندهٔ شما به ماهوارههای بیشتری وصل شود، اطلاعات دقیق تری را برای شما محاسبه میکند. جیپیاس، در ابتدا تنها استفادهٔ نظامی داشته است، ولی از سال 1980 به بعد تصمیم گرفته شد تا از آن در فعالیتهای غیر نظامی هم استفاده شود ؛ تا جایی که امروزه حتی در ماهی گیری و طبیعت گردی و حتی در زیر آّب به هنگام غواصی هم مورد استفاده قرار میگیرد.
نویسنده:محمد رسول باقریان.
پایان بخش اول